15 lutego 2019 roku o godzinie 12.00 spotkaliśmy się na placu Generała Maczka, gdzie w asyście wojska odbyły się miejskie uroczystości upamiętniające 74. rocznicę walk o Żagań oraz rocznicę ewakuacji obozów jenieckich.

Podczas uroczystości wojskową asystę honorową wystawili żołnierze 11. batalionu remontowego. Burmistrz Andrzej Katarzyniec powitał zebranych, dziękując szczególnie młodzieży za tak liczną obecność. Jak podkreślił gospodarz miasta mamy obowiązek pamiętać o tych, którzy przeszli przez front drugiej wojny światowej, niosąc ze sobą wolność. Stojąc tu dzisiaj pomyślmy choć chwilę o zniszczonym Żaganiu i ludziach, którzy odbudowywali swoje życie i miasto z ruin.

Dyrektor Muzeum Obozów Jenieckich w Żaganiu, Marek Łazarz przybliżył historię tamtych dni, odnosząc się zarówno do walk o miasto, jak również do losów jeńców ewakuowanych z żagańskich obozów.

Podczas uroczystości Zarząd Oddziału Związku Inwalidów Wojennych RP w Żaganiu, w podziękowaniu za pomoc świadczoną związkowi i jego członkom wyróżnił ryngrafem pamiątkowym oraz medalem Urząd Miasta Żagań, 11 Lubuską Dywizję Kawalerii Pancernej, prezesa spółki Pałac Książęcy Pawła Lóssę, Orkiestrę Wojskową w Żaganiu oraz pułkownika Piotra Zieję, zastępcę szefa sztabu ds. operacyjnych 11LDKPanc.

16 lutego 1945 roku, po czterodniowych zaciętych walkach, oddziały 117 Berdyczowskiej Gwardyjskiej Dywizji Strzeleckiej zajęły prawobrzeżną część Żagania. Następnego dnia oddziały niemieckie, zagrożone okrążeniem, wycofały się z lewobrzeżnej części miasta. 18 lutego 1945 w budynku przy ul. Keplera 24 rozpoczął swoje urzędowanie Zarząd Wojskowego Komendanta Miasta Żagania. 10 maja 1945 roku do miasta przybył pełnomocnik rządu na Obwód nr 22 (Żagań), Henryk Grabarczyk wraz z grupą organizacyjną administracji i dwudziestoma funkcjonariuszami MO pod dowództwem sierżanta Franciszka Krupnika. Rozpoczęto wówczas proces wysiedlania ludności niemieckiej. Na ich miejsce przybyli przymusowi polscy wysiedleńcy z Kresów Wschodnich oraz ludność z różnych regionów Polski. Rozpoczęła się mozolna odbudowa miasta, które podczas wojny uległo ogromnym zniszczeniom. Po zakończeniu działań wojennych w Żaganiu zostało około dwa tysiące cywilów. Głównie kobiet, dzieci i starców.

Pierwszy polski burmistrz Franciszek Walter objął władzę cywilną 18 czerwca 1945 roku.