Strona główna TURYSTYKA ZABYTKI ŻAGAŃSKI KOMPLEKS OBOZÓW JENIECKICH

ŻAGAŃSKI KOMPLEKS OBOZÓW JENIECKICH

Stalag VIII C w okresie od jesieni 1939 do jesieni 1942 roku był największym obozem jenieckim w VIII Okręgu Wojskowym Wehrmachtu.

W latach 1939-1945 w Żaganiu (niem. Sagan) funkcjonowały dwa hitlerowskie obozy jenieckie. Pierwszym z nich był wybudowany w 1939 roku Stalag VIIIC. Obóz zarządzany przez Wehrmacht był przeznaczony dla szeregowych i podoficerów wojsk lądowych. Na początku wojny w stalagu przetrzymywano prawie 7000 Polaków, uczestników wojny obronnej 1939 roku. W styczniu 1944 roku w obozie przebywało około 16.000 jeńców, głównie Francuzów i Anglików. W maju 1942 r. powstał Stalag Luft 3 – obóz jeniecki Luftwaffe dla oficerów lotnictwa alianckiego.

Pod koniec wojny w obozie przebywało ponad 10 tysięcy lotników Królewskich Sił Powietrznych (RAF) i Sił Powietrznych Armii USA (USAAF). Jeńcy  tego obozu wielokrotnie organizowali ucieczki. Do największej doszło w nocy z 24 na 25 marca 1944 r. Ucieczka udała się jedynie trzem jeńcom, zaś pozostałych 73 uciekinierów zostało ujętych w wyniku ogólnokrajowej obławy. W rezultacie wydanego na polecenie Hitlera rozkazu (tzw. „Sagan Befehl”) Gestapo rozstrzelało 50 ujętych jeńców, w tym 6 Polaków. Finał żagańskiej ucieczki rozegrał się w 1947 r. w Hamburgu przed trybunałem wojskowym. W wyniku procesu czternastu oskarżonych gestapowców skazano na śmierć, a czterech na wieloletnie więzienie. Wydarzenie to doczekało się wielu publikacji książkowych i ekranizacji filmowych. W 1963 r. nakręcono film „Wielka Ucieczka” ze Stevem McQueenem i Charlesem Bronsonem w rolach głównych, a w 1988 r. „Wielka ucieczka II”, w którym główną role zagrał Christopher Reeve. Inną udaną ucieczkę z tego obozu sfilmowali Brytyjczycy w 1950 r. („The Wooden Horse” – Drewniany koń).

Francuzi mieli w obozie własną kaplicę, w której znajdował się ołtarz z figurką Notre Dame de Sagan (Matki Bożej Żagańskiej), a także własną orkiestrę i grupę aktorską.

Dziś w miejscu obozów jenieckich znajduje się Muzeum Obozów Jenieckich. Można tu zobaczyć to, co udało się uratować: dokumentację dotyczącą Stalagu i powojennych procesów zbrodniarzy, zdjęcia, wspomnienia jeńców, przedmioty ich codziennego użytku, a nawet wykonane w obozie wytwory rzemiosła. Przed siedzibą muzeum ustawiono pomnik z 1961 roku, dłuta Mieczysława Waltera, który ma upamiętniać zbrodniczą działalność Wehrmachtu.

Wielka Ucieczka – pamiętamy

Dla upamiętnienia wydarzeń związanych z wielką ucieczką, co roku organizowane są uroczystości oraz imprezy towarzyszące, np. Cross Żagański o Puchar Wielkiej Ucieczki, rekonstrukcje historyczne, rajdy piesze śladem Wielkiej Ucieczki, rajd offroadowy the Great Escape Rally czy miasteczko wojskowe. W obchodach święta uczestniczą zaproszeni goście z różnych stron świata.

 

Dowiedz się więcej na temat lokalizacji obiektu, godzin otwarcia oraz możliwości zwiedzania.